Czym jest faktoring?

Opublikował(a) Maciej Gielewicz dnia 30 czerwca 2020 w kategorii Biznes, Finanse | 0 komentarzy

Harald Groven (Flickr)

Z powodu braku płynności finansowej niespełna 1/3 nowych firm utrzymuje się na rynku dłużej niż rok. Jedną z głównych przyczyn tych problemów jest nieterminowe regulowanie zobowiązań przez kontrahentów. Zyskujący na popularności sposób radzenia sobie z zatorami to faktoring, czyli przekazywanie handlowych wierzytelności w gestię zewnętrznego podmiotu. Ta usługa finansowa zyskała w roku 2019 zyskała na popularności o ponad 20% względem roku 2018.

Aby ułatwić wyjaśnienie, czym jest i jak działa faktoring, na początek zdefiniujmy podstawowe pojęcia:

faktor to firma świadcząca usługę faktoringu,
faktorant to firma korzystająca z usługi faktoringu,
odbiorca to kontrahent faktoranta, z niespłaconymi wobec niego zobowiązaniami.

Faktoring – co to jest?

Faktoring jest dosyć nowym pomysłem na usługę finansową mającą na celu rozwiązanie jednego z podstawowych problemów w biznesie, czyli zatorów płatniczych. Wiele podmiotów gospodarczych przedłuża termin płatności za pobrane usługi lub towary, nawet mimo tego, że posiadają wolne środki. Czasami wynika to z niewypłacalności. Czasami też długi termin płatności jest wynikiem ustaleń między sprzedającym i kupującym, tj. sprzedający udziela kupującemu tzw. kredytu kupieckiego (zwanego też kredytem handlowym), godząc się na odroczony termin spłaty.

Niezapłacone faktury generują problemy z płynnością finansową. Może chodzić o samo utrzymanie dodatniego bilansu w obrotach, jak też o chęć uzyskania środków na rozszerzenie produkcji lub inwestycje. Rozszerzenie produkcji to istotny czynnik w sytuacji, gdy w danej branży pojawia się nagła koniunktura i firma, aby z niej skorzystać, musi szybko zareagować wzmożoną podażą towaru lub usługi. Przy braku środków nie może zareagować z wystarczająco małym opóźnieniem. Uzyskanie natychmiastowej płatności za zalegające faktury to jeden ze sposobów na pozyskanie potrzebnych pieniędzy.

W faktoringu faktorant przekazuje prawo do zobowiązań wynikających z faktur na rzecz faktora. Faktor wypłaca faktorantowi ustaloną kwotę, pomniejszoną o procent będący wynagrodzeniem faktora, sam zaś oczekuje na płatność odbiorcy. Można więc uznać, iż faktoring jest formą kredytu, jednak nie ma takiego statusu prawnego. W polskim prawie w ogóle brak jest dedykowanych temu przepisów i umowa faktoringowa posiada status umowy nienazwanej. Sposób funkcjonowania tej branży odpowiada jednak regulacjom konwencji zawartej 28 maja 1988 r. w Ottawie. Polska nie ratyfikowała tego dokumentu, jest to więc stan nieformalny.

Ze względu na różne niuanse umowy między faktorem a faktorantem, można wyróżnić kilka typów faktoringu. Jeden z ważniejszych podziałów to faktoring pełny, niepełny i mieszany. Ten pierwszy opisuje sytuację, gdy faktor bierze na siebie ryzyko związane z niewypłacalnością dostawcy. W modelu niepełnym to ryzyko nadal obarcza faktoranta, a model mieszany to rozwiązanie hybrydowe.

Drugi kluczowy podział faktoringu to model jawny i niejawny. W modelu jawnym odbiorca jest informowany o tym, że zawiera umowę z faktorem, a rozliczenia z faktorantem idą przez konto faktora. To rozwiązanie dla niektórych kontrahentów może być zniechęcające – chociażby rodzi pytanie o kondycję finansową faktoranta. Z tego względu stosuje się także faktoring niejawny (nazywany też cichym), w którym odbiorca rozlicza się przez konto faktoranta, zaś dopełnienie warunków umowy, także finansowych, jest już wewnętrzną, niejawną sprawą faktoranta. W takim modelu odbiorca nie jest informowany o zastosowaniu innego trybu rozliczeń.

Kiedy zastosować faktoring?

Jak już wspominałem, faktoring to rozwiązanie warte rozważenia wszędzie tam, gdzie kluczowa jest płynność finansowa. W przypadku niewielkich firm nawet krótkie zaległości w płatnościach kontrahentów mogą spowodować trwałe problemy finansowe. Faktoring sprawdzi się też jako rodzaj dźwigni finansowej, gdy firma potrzebuje środków na rozszerzenie działalności lub gdy mały podmiot współpracując z dużym kontrahentem nie może sobie pozwolić na mocno odległy termin uregulowania faktur. Z pomocą faktora można również szybko poprawić wskaźniki finansowe przedsiębiorstwa.